Zij hebben hun bestuurs- en toezichttaken onbehoorlijk uitgevoerd en zijn aansprakelijk voor de schade die daardoor is ontstaan.
Landis ging in 2002 failliet en sinds die tijd spelen vele procedures van voormalig aandeelhouders en curatoren tegen bestuurders, commissarissen en de accountant om een deel van de schade te verhalen.
Voorgeschiedenis
Het VEB rapporteert als volgt over de val van Landis in een artikel met de veelzeggende naam: "Een enkele reis richting debacle":
"Landis ging in 1998 naar de beurs en wilde zo snel als maar mogelijk uitgroeien tot "Europees marktleider op het gebied van internet- en telecomtechnologie" zoals bestuursvoorzitter Paul Kuiken de ambitie van Landis toendertijd onder woorden bracht.Landis neemt in hoog tempo ondernemingen in binnen- en buitenland over die steevast in aandelen worden voldaan. In totaal het bedrijf 440 miljoen gulden op en de aandeelhouders worden de emissies steeds meer beu vanwege de verwatering van aandelen.Financiële toetsingen bij overnames ontbraken en de prijs waarvoor bedrijven werden overgenomen waren absurd hoog. Intern blijkt het bedrijf op zijn zachtst gezegd knullig te opereren. Van een zorgvuldige administratie is geen sprake, deugdelijke notulen van directievergaderingen ontbreken. De cijfers die aan beleggers worden gepresenteerd blijken opgepoetst.Onderzoek Ondernemingskamer
In 1999 en 2000 worden veel te hoge winst- en omzetcijfers gerapporteerd. Landis kampt voortdurend met negatieve kasstromen maar lijkt zich daar weinig zorgen over te maken.
Het bedrijf drijft op schulden waaronder een lening van diverse banken. Ook deze banken krijgen onjuiste cijfers voorgeschoteld.
Op 7 mei 2002 wordt Landis Group International failliet verklaard. Het bankroet van de belangrijkste groepsmaatschappijen volgen 8 juli en 4 september van dat jaar.
Door de deconfiture van Landis verdampt in totaal 600 mln gulden die aandeelhouders en crediteuren in de onderneming hebben gestoken."
Mei 2003 stapt de de VEB naar de rechter om een oordeel te krijgen over het faillissement van Landis. Dat oordeel moet de opmaat zijn naar schadevergoeding voor gedupeerde beleggers.
De Ondernemingskamer van het Gerechtshof Amsterdam gelast op 31 oktober 2003 tot een onderzoek naar mogelijk wanbeleid bij Landis. Onderzoekers Van den Blink en Traas publiceren in mei 2009 hun verslag naar het beleid en de gang van zaken en de conclusies zijn vernietigend.
De onderzoekers concluderen dat Landis zich met die strategie voor ogen heeft gedragen als ‘een man die kaartjes verkoopt voor een theatervoorstelling waarvan hij geen idee heeft of die ooit zal plaatshebben'. De financiering van de overnames liep op die manier uiteindelijk geheel vast. Het was volgens de onderzoekers niet de vraag of het mis zou gaan bij Landis, maar enkel wanneer.
Oordeel rechtbank
De rechtbank komt tot een vergelijkbaar oordeel als de Ondernemingskamer. Ik zal het vonnis kort samenvatten.
Voor wat betreft de directie:
- Het bestuur is tekort geschoten in zijn taak te zorgen voor een deugdelijke administratie
- Door het acquisitiebeleid wordt de continuïteit van de onderneming ernstig in gevaar gebracht doordat de administratie en het inzicht in de onderneming zo gebrekkig was. Hiervan had het bestuur zich bewust moeten zijn.
- Het bestuur heeft de cijfers over 1999 en 2000 bewust gemanipuleerd en geflatteerd.
- Het bestuur had moeten onderkennen dat aan het overnemen van verlieslijdende bedrijven risico's verbonden zijn, mede omdat er sprake was van niet op zorgvuldige waardebepaling gebaseerde koopprijzen.
- Het bestuur is tekort geschoten op het terrein van het financieel beleid met name wat de bewaking van de solvabiliteit betreft
- Het bestuur heeft de RvC onvoldoende ingelicht en hen geen goedkeuring gevraagd voor bepaalde besluiten.
- Het bestuur heeft verzuimd te zorgen voor een goed functionerend systeem van "checks and balances", o.a. door het niet voordragen van een financieel expert tot commissaris, ondanks de daartoe uitgesproken wens van de RvC.
- Commissarissen zijn tekort geschoten in het toezicht op de taakuitoefening van het bestuur m.b.t. de administratie.
- Commissarissen treft een ernstig verwijt t.a.v. de onjuistheden in de jaarrekeningen, de halfjaarcijfers, het Information Memorandum en de Compliance Certificates die voortvloeien uit een gebrekkige administratie.
- Ten aanzien van het acquisitiebeleid geldt dat ook commissarissen hadden moeten nagaan of de waarde van de onderneming wel op de goede manier is gebeurd.
- Wat betreft het financieel beleid hadden commissarissen het bestuur moeten adviseren zorg te dragen voor een verantwoorde solvabiliteit.
- Commissarissen hebbende overnameprijs van 4U Group niet voldoende kritisch beschouwd.
- Commissarissen hebben onvoldoende toezicht gehouden op de gebrekkige naleving van statutaire en reglementaire plichten t.a.v. bestuur en RvC.
- Commissarissen hebben onvoldoende toegezien op een goed kwantitatieve en kwalitatieve bezetting en samenstelling van het bestuur en van de RvC.
De rechtbank acht bestuurders en commissarissen gehouden om mee te betalen aan de geleden schade volgens artikel 2:138 BW omdat zij onbehoorlijk bestuur of toezicht hebben uitgeoefend.
Daarnaast hebben zij ook artikel 2:9 BW geschonden omdat hun taak niet behoorlijk hebben vervuld.
De accountants
Deze komen in de uitspraak niet aan bod maar accountant Ernst & Young heeft ernstig gefaald, zoals collega Pheijffer in een mooi weblog bespreekt.
Het is duidelijk dat de accountant heeft meegewerkt aan de publicatie van stukken die onjuist en misleidend waren. Over de rol van de accountant zeggen de onderzoekers van de Ondernemingskamer bijvoorbeeld:
"'Dat deze vertekening van de werkelijkheid bij Landis zo lang buiten de openbaarheid kon blijven was mede een gevolg van de welwillendheid van haar financiers. Want winst en balansposities laten zich met veel creativiteit (en tolerantie van de controlerende accountant) een tijdlang manipuleren."De accountant komt niet voor n het vonnis omdat deze inmiddels met de curatoren heeft geschikt voor een bedrag van 11.5 miljoen euro.
Daarnaast is door het College van Beroep voor Bedrjjfsleven in maart van dit jaar geoordeeld dat de accountant in ernstige mate tekort is geschoten in zijn werkzaamheden als controlerend accountant (Uitspraken: BZ3419).
Conclusie
Deze zaak past zonder meer in erepodium van de grote boekhoudschandalen. In vergelijking met Ahold is deze zaak mogelijk nog ernstiger. Ahold kon ondanks de fraude bij een dochter nog voortblijven bestaan. Landis is echter failliet met een schade alleen al voor aandeelhouders van 600 miljoen.
Het tableau van schuldigen past echter helemaal in het stramien van de boekhoudschandalen. Incompetente frauderende bestuurders, slapende en zwakke commissarissen en een accountant die zijn werk niet goed doet.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten