Integriteitklimaat
Deze casus zouden we in het bedrijfsleven een typisch geval van fraude in dienstbetrekking noemen.
In hoofdstuk 17 van mijn boek "Grondslagen van Corporate Governance" besteed ik veel aandacht aan fraude en wat er tegen te doen.
Daarin speelt de COSO-component "interne omgeving" van een onderneming een grote rol als de fundering van het interne beheersingsmodel en voor het creëren van een goed integriteitklimaat.
Deze component van interne beheersing bevat de bedrijfscultuur, ethische waarden en integriteit, in het bijzonder de normen en waarden die door de onderneming worden uitgedragen.
Ook bij de BV-Nederland mag men, net als van het bedrijfsleven, een "zero-tolerance beleid" verwachten ten aanzien van fraude.
Dat is des te belangrijker als het gaat om een parlementariër die deel uitmaakt van de Tweede Kamer, die als belangrijke taak heeft de regering te controleren, samen met de regering wetten te maken en de bevolking te vertegenwoordigen.
Anders gezegd, de Tweede Kamer is het machtigste orgaan in de publieke governance van ons land.
Dat betekent dat de bevolking mag verwachten dat zowel de regering als het parlement veel aandacht besteden aan een goed integriteitklimaat.
Belangrijke componenten daarvan zijn voorbeeldgedrag en en sanctioneergedrag.
Voorbeeldgedrag
Zoals beschreven in mijn boek:
"Organisaties kunnen medewerkers wel duidelijk maken wat van hen wordt verwacht maar als het gedrag van het management hier haaks op staat, dan ondergraaft dit het beleid, de regels en de procedures. Management moet het goede morele voorbeeld geven en uitstralen dat integer gedrag belangrijk is en dat iedere vorm van fraude en corruptie onacceptabel is. Men noemt dit tone at the top. "Het mag duidelijk zijn dat de heer Verheijen hiermee al de fout in gaat. Niet alleen door zijn onterechte declaratiegedrag maar ook door het vermeende vergrijp simpelweg af te doen als . . . "geen grote misstand en dat hij nu eenmaal niet feilloos is." Hiermee straal je niet uit dat je het goede morele voorbeeld moet geven en dat je begrijpt dat dit een ernstige misstap is.
Evenmin getuigt de reactie van politieke kopstukken als de heren Rutte en Zijlstrate van veel begrip voor de toonzetting aan de top.
Ik citeer een column van Kustaw Bessems op BNR die dat treffend weergeeft:
"Mijnheer Zijlstra is de fractievoorzitter van meneer Verheijen en vindt het verhaal opgeblazen. Mijnheer Rutte is de partijleider van mijnheer Verheijen en daarnaast toevallig minister-president en hij vindt het verhaal érg opgeblazen."Ook het feit dat de VVD de affaire-Verheijen pas na onrust in de eigen gelederen aan haar integriteitscommissie voorlegt duidt niet echt op voorbeeldgedrag.
Een beetje fraude bestaat niet en zeker niet in het landsbestuur.
Sanctioneergedrag
Zoals beschreven in mijn boek:
"Organisaties moeten bereid zijn om integer gedrag te belonen en overtredingen te bestraffen. Sancties zijn een belangrijke stimulans, net als een beloningssysteem dat communiceert wat op prijs wordt gesteld en wat wordt verwacht."Het wachten is nog op de uitspraak van de integriteitscommissie en de daaruit voortvloeiende sancties. Hopelijk is men niet even begripvol als de voormannen van de VVD. De liberalen zijn nogal streng als het om bijstandsgerechtigden gaat. De VVD wil als enige partij niet overgaan tot het aanpassen van de Fraudewet, een wet die tot hoge boetes leidt wanneer formulieren niet helemaal correct zijn ingevuld, vaak door schuld van de uitkeringsinstantie zelf.
Conclusie
In deze casus kunnen we in ieder geval vaststellen dat ons landsbestuur nogal lankmoedig omgaat in het streven naar een beter integriteitklimaat.
Het ontbreekt aan een goed voorbeeldgedrag en aan strenge sanctionering.
Dat is echt een smet op het blazoen want de politiek zelf heeft nogal vaak een grote mond als het gaat om het aanpakken van vermeende misstanden in het bedrijfsleven, terwijl het zelf in de praktijk nog veel te vaak misstanden in eigen gelederen niet aanpakt.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten