Een vennootschap met beperkte aansprakelijkheid voor de eigenaren is een "uitvinding" die sinds de Verenigde Oostindische Compagnie ons veel welvaart heeft gebracht.
Het komt er op neer dat de aandeelhouders van een besloten of naamloze vennootschap beschermd worden tegen een persoonlijk faillissement als de vennootschap failliet mocht gaan.
Een dergelijke zakelijke rechtspersoon kan schulden aangaan, geld lenen, overeenkomsten afsluiten e.d. net als "gewone" personen, maar dan zonder dat de aandeelhouders daarvoor persoonlijk aansprakelijk voor kunnen worden gesteld, zoals bijvoorbeeld bij een eenmanszaak, maatschap of een vennootschap onder firma.
Beperkte aansprakelijkheid is echter ook een concessie, iets dat door de samenleving wordt verleend omdat het een helder doel heeft. Het mogelijk maken van riskante en omvangrijke commercieel ondernemingen, waarvoor makkelijk kapitaal geworven kan worden omdat de aandeelhouders weinig risico lopen. Nog een voordeel is ook dat in dergelijke rechtspersonen leiding en eigendom gescheiden zijn, zodat kapitaalverschaffers in staat zijn om bestuurders te zoeken die geschikt zijn (en de kennis en vaardigheden hebben) om de onderneming te leiden.
Voor meer hierover, verwijs ik graag naar hoofdstuk 1 van mijn boek Grondslagen van Corporate Governance.
Anonimiteit?
Wat uit de Panama Papers duidelijk is geworden is dat in de belastingparadijzen de anonimiteit van eigenaren onderdeel is geworden van de concessie tot beperkte aansprakelijkheid.
In veel van deze paradijzen, van de Britse Maagdeneilanden maar ook Delaware, is het mogelijk om een onderneming te laten registreren waarbij de uiteindelijke gerechtigde (ultimate beneficial owner) kan worden verstopt of vermomd.
Dat is goed nieuws voor boosdoeners maar slecht nieuws voor degenen die naar hen op zoek zijn zoals de belastingdienst of justitie.
Bedenk dat deze ondernemingen van anonieme eigenaren onroerend goed kunnen kopen, transacties kunnen uitvoeren, geld kunnen witwassen, vermogens kunnen bezitten, rechtszaken voeren en kunnen verdwijnen als het ze te heet onder de voeten wordt.
Zoals de Panama Papers laten zien is het bijna onmogelijk om via de trustkantoren achter de uiteindelijke eigenaren te komen, omdat deze om allerlei reden hieraan niet willen meewerken.
Privacy?
Het is duidelijk dat de jurisdicties die deze diensten aanbieden dat doen vanuit een goed begrepen eigenbelang en helemaal niet gebaat zijn met het opheffen van de anonimiteit. Het voornaamste excuus is vaak dat men de privacy van de uiteindelijke eigenaren wil beschermen.
Een gezocht argument want uit de Panama Papers blijkt heel duidelijk dat men constructies als lege brievenbusvennootschappen vaak gebruikt voor doeleinden waarvan veel democratieën heel graag op de hoogte zouden komen.
Wat dat betreft is meer transparantie een absolute noodzaak.
Niet alleen voor het beter voorkomen van belastingontwijking, maar ook voor het bestrijden van criminele circuits, betalen van smeergeld, illegale handel, zelfverrijking van dictatoren e.d.
Wat te doen?
De oplossing is feitelijk redelijk eenvoudig. Laten we internationaal afspreken dat iedereen die een vennootschap met beperkte aansprakelijkheid wil oprichten de namen opgeeft van de uiteindelijke gerechtigden, waar ze ook zijn en dat wijzigingen in eigendom moeten worden opgegeven.
Liegen over de uiteindelijke eigenaren zou een misdrijf moeten zijn.
De eerlijkheid gebiedt om te zeggen dat het niet eenvoudig zal zijn om iedereen aan boord te krijgen. De financiële belangen zijn domweg te groot, niet alleen voor de vaak genoemde belastingparadijzen maar ook in landen zoals de Verenigde Staten van Amerika en het Britse Koninkrijk.
Ook al zijn dat nu niet bepaald belastingparadijzen, ze maken het wel mogelijk dat de eigenaren van vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid anoniem kunnen blijven.
Bovendien zijn er ook andere constructies mogelijk, zoals bijvoorbeeld een trust oprichten, waarin de anonimiteit van de eigenaar wordt beschermd.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten