Goed bestuur in een notendop?

Aan ondernemingen in Nederland worden veel eisen gesteld, ook op aandachtsgebieden als ondernemingsbesturing, de inrichting van de organisatie, de interne beheersing en risicobeheersing, naleving van wet- en regelgevend, voorschriften van toezichthouders, gedragscode e.d.
U vindt een compleet overzicht in mijn boek Grondslagen van Corporate Governance.

Nu is niet iedereen bereid om die 500 pagina's door te nemen die ik er over geschreven heb. Dat is voor mij als auteur natuurlijk geen goed zaak, maar ik begrijp het wel.
Vaak vragen bestuurders en commissarissen aan mij of er geen compact en toegankelijk overzicht is waardoor een beetje thuis kunnen raken in de problematiek.
Daarvoor is mijn leerboek te omvangrijk en moest ik volstaan met het noemen van een paar artikelen.

Met de komst van de brochure "Beginselen voor ondernemingsbesturing, organisatie-inrichting en risicobeheersing (de brochure-BOOR)" is aan deze situatie een einde gekomen.
De instituten van interne en externe accountants (IIA NL en NBA) hebben gezamenlijk een brochure geschreven waar de belangrijkste beginselen met een toelichting of uitwerking worden vermeld.

Zoals de schrijver zelf stellen . .  De beginselen zijn niet gebaseerd op een specifiek model of bepaalde veronderstellingen of paradigma's maar zijn de grootste gemene deler van wet- en regelgevend, andere vereisten, theorieën en concepten."

In kort bestek (30 pagina's) worden de volgende thema's behandeld:

• Verantwoordelijkheden van de onderneming
• Bepalen missie, kernwaarden, strategie en beleid
• Inrichten ondernemingsbesturing, organisatie en risicobeheersing
• Verantwoording
• Ondernemingsbesturing
• Bestuur
• Raad van Commissarissen
• Organisatie-inrichting en risicobeheersing
• Maatregelen organisatie-inrichting en risicobeheersing
• Primaire bedrijfsprocessen
• Risicobeheerfunctie en compliance-functie
• Interne audiofunctie
• Verantwoording

Alhoewel de brochure is geschreven voor interne auditors in de financiële sector is deze ook buiten de sector naar mijn mening goed toepasbaar.
Wat mij betreft een aanrader voor iedereen die in kort bestek een beetje thuis wil raken in de wondere wereld van goed ondernemingsbestuur.

Punt van kritiek
Deze aanbeveling van mij is tegelijkertijd ook een zwaar punt van kritiek op de beroepsorganisaties.
Waarom is het nodig om in- en externe accountants een "compact en toegankelijk overzicht" te geven van beginselen van goed ondernemingsbestuur, zoals in de preambule wordt vermeld?
We mogen toch aannemen dat de beroepsgroep ruim voldoende kennis en kunde in huis heeft om daarover tot een oordeel te komen?
Waarom is er dan behoefte aan een compact en toegankelijk overzicht voor deze gekwalificeerde professionals?
Is corporate governance een te uitgebreid vakgebied en te moeilijk toegankelijk, zelfs voor deze beroepsbeoefenaren?

Beide beroepsorganisaties stellen regelmatig dat corporate governance voor accountants in de praktijk een belangrijk thema is en dat accountants hier een belangrijke rol kunnen en ook moeten spelen.
Dat betekent dan ook dat er een grondige kennis van deze materie bij accountants aanwezig dient te zijn. Het betekent eveneens dat de beroepsorganisaties van mening zijn dat accountants op dit terrein voldoende deskundig zijn.

Vreemd om dan te komen met "een compact en toegankelijk overzicht".
Vreemd om te denken dat dit genoeg zou zijn om in de praktijk uit de voeten te kunnen.
Vreemd om de term "grootste gemene deler" te gebruiken terwijl de brochure in feite niet meer is dan beknopte en summiere samenvatting van een complex vakgebied.
Er is eerder sprake van het kleinste gemene veelvoud en dat vind ik niet passen voor gerenommeerde beroepsorganisaties als IIA NL en NBA.

Het past overigens wel in een eerder ingezette lijn.
Eerder berichtte ik al (negatief) over de nieuwe eindtermen voor de opleiding tot accountant.
Opvallend daarbij was dat het vak corporate governance als apart vak werd opgeheven. De commissie eindtermen vond dat dit vakgebied in andere onderdelen van de opleiding aan de orde moest komen. Ik was het daar volstrekt niet mee eens. Allermeest omdat je het vak niet uit elkaar moet trekken want dan gaat de samenhang verloren. Ten tweede omdat ik bezorgd ben dat er daardoor onvoldoende aandacht aan wordt besteed. Dit laatste vooral omdat in de geformuleerde eindtermen niet te zien hoeveel tijd er nu gaat worden besteed aan corporate governance in de verschillende vakken.

Die minimalistische benadering t.o.v een voor accountants belangrijk vakgebied komt nu ook weer tot uiting in deze brochure, die wat mij betreft beter "Corporate Governance Voor Dummies" kan heten.
Is er dan toch nog iets goed te melden?
Welzeker.
Mogelijk wekt deze brochure uw belangstelling op voor meer kennis op dit gebied.
Dan is mijn leerboek denk ik een ideale en onmisbare gids.